Seculiere theologie

Seculiere theologie - Atheïsme
De theologie van het seculier humanisme is atheïsme. Paul Kurtz zegt het heel eenvoudig: “Het woord humanisme kan, wanneer het zuiver gebruikt wordt, niet van toepassing zijn op iemand die nog steeds in God gelooft als de bron en de schepper van het universum.”¹

De theologie van het seculier humanisme is atheïsme. Paul Kurtz zegt het heel eenvoudig: “Het woord humanisme kan, wanneer het zuiver gebruikt wordt, niet van toepassing zijn op iemand die nog steeds in God gelooft als de bron en de schepper van het universum.”¹

Na drie jaar lang nagedacht te hebben over godsdienst en het bovennatuurlijke, verliet Bertrand Russell het idee dat er een God is. Later gaf hij toe: “Ik geloofde in God tot ik juist achttien jaar oud was.”² Russell, een van de bekendste internationale stemmen van het seculier humanisme, stelde dat het volledige idee van God een concept was dat werd afgeleid van het Oosterse despotisme uit de oudheid. Daarom concludeerde hij: “Ik ben geen Christen... ik geloof niet in God en in onsterfelijkheid; en... ik geloof niet dat Christus de beste en meest wijze van alle mensen was, al gun ik Hem wel een zeer hoge graad van morele goedheid.”³

Hoewel achttien jaar mogelijk een prille leeftijd lijkt om te bepalen of God al dan niet bestaat, had Miriam Allen deFord, een Amerikaans humanist, al op de leeftijd van dertien jaar geconcludeerd dat er voldoende bewijs was om het bestaan van alle goden te ontkennen. Bovendien was zij ervan overtuigd dat mensen geen ziel hadden en dat mensen gefopt werden met het idee van onsterfelijkheid (leven na de dood). “Om het heel bot en ondiplomatiek te stellen”, zegt deFord, “het humanisme moet in mijn ogen atheïstisch zijn of het is niet het humanisme zoals ik het zie.”⁴

Corliss Lamont, schrijver van "The Philosophy of Humanism" ("De filosofie van het humanisme"), staat erop dat het humanisme, door “het bovennatuurlijke te verwerpen” en door “de vervulling van de mens in het hier en nu van deze wereld na te streven”, een lange en eervolle atheïstische traditie kent, beginnend met Democritus in het oude Griekenland en Lucretius in het oude Rome en door de hele historie heen tot aan John Dewey en Bertrand Russell in de twintigste eeuw.

Seculiere theologie – De theologische standpunten van humanistische leiders
De seculiere theologie (de theologie van de humanist) is verrassend onwankelbaar wat betreft haar dogmatische geloof dat het bovennatuurlijke – inclusief God, satan, engelen, demonen en zielen – niet bestaat; een theologie die in al haar zekerheid wordt verwoord door de verscheidene humanistische leiders.

Lamont gelooft dat het fundamentele principe van het humanisme, waardoor dit verschilt van alle andere levensbeschouwingen, is dat “het humanisme... alle vormen van het bovennatuurlijke als een mythe beschouwt.”⁵ Het bovennatuurlijke – dat wil zeggen, alles buiten de natuur - “bestaat niet”.⁶ Lamont zegt: “Humanisme, in de meest accurate filosofische zin, impliceert een wereldbeeld waarin de Natuur alles is, waarin het bovennatuurlijke niet aanwezig is.”⁷

Lamont stelt: “Intellectueel gesproken kan er voor de filosofie niets gewonnen worden en een heleboel verloren worden wanneer wordt geopperd dat een bovennatuurlijke Schepper of een Eerste Oorzaak van het grote materiële universum bestaat.”⁸ Er is in het humanistische wereldbeeld geen ruimte voor God. Lamont staat erop dat “de kosmos, in de geïndividualiseerde vorm van menselijke wezens die hun voorstellingsvermogen de vrije hand hebben gegeven, de goden heeft geschapen”, in plaats van goden die de kosmos hebben geschapen.⁹

Seculiere theologie – Het Humanistisch Manifesto
Enkele jaren vóór Lamonts eerste editie van "The Philosophy of Humanism" ("De filosofie van het humanisme", 1949) werd het "Humanistisch Manifesto I" gepubliceerd door een groot aantal humanisten, waaronder John Dewey en Roy Wood Sellars. Hierin werd het universum beschreven als “zelfvoorzienend en ongeschapen”. Het Manifest stelde verder dat “de tijd is verstreken voor het theïsme...”¹⁰

Veertig jaar na dit Manifesto van 1933 werd door de humanisten het "Humanistisch Manifest II" gepubliceerd en werd deze opvatting herhaald: “Wij zien onvoldoende bewijs voor het geloof in het bestaan van het bovennatuurlijke; het is ofwel betekenisloos ofwel irrelevant voor het vraagstuk van de overleving en de vervulling van het menselijke ras. Als niet-theïsten beginnen wij met de mens en niet God, met de natuur en niet met goddelijkheid.” En: “...wij kunnen geen goddelijk doel of voorzienigheid voor het menselijke ras ontdekken. Hoewel er veel dingen zijn die wij niet weten, zijn mensen verantwoordelijk voor wat wij zijn of zullen worden. Geen enkele godheid zal ons redden: wij moeten onszelf redden.”¹¹ Honderden humanisten ondertekenden deze verkondiging van het atheïsme, en honderden ondertekenden het hierop volgende "Humanistisch Manifest 2000".

Isaac Asimov diende van 1989 tot 1992 als directeur van de Amerikaanse Humanistische Vereniging. In een artikel in "Free Inquiry" (“Vrij onderzoek”) laat Asimov geen twijfels bestaan over zijn persoonlijke theologie: “Ik ben een atheïst, door en door. Het heeft lang geduurd voordat ik het kon zeggen. Ik ben al jaren en jaren lang een atheïst, maar op de een of andere manier had ik het gevoel dat het in intellectueel opzicht oneerbaar was om te beweren een atheïst te zijn, omdat het een kennis veronderstelt die men niet heeft. Op de een of andere manier was het beter om te zeggen dat je een humanist of een agnosticus bent. Ik heb het bewijs niet om aan te tonen dat God niet bestaat, maar ik vermoed zó sterk dat hij niet bestaat dat ik er mijn tijd niet mee wil verdoen.”¹²

Een stoutmoedig atheïsme wordt uitgeroepen door elke orthodoxe humanist, inclusief Paul Kurtz. Kurtz was lange tijd de redacteur van Free Inquiry, een driemaandelijks magazine voor sceptici en atheïsten. Hij verkondigde: “Het woord humanisme kan, wanneer het zuiver gebruikt wordt, niet van toepassing zijn op iemand die nog steeds in God gelooft als de bron en de schepper van het universum. Christelijk humanisme zou alleen mogelijk zijn voor mensen die bereid zijn toe te geven dat zij atheïstische humanisten zijn. Het is beslist niet van toepassing op gelovigen die dronken zijn van God.”¹³

Voor Kurtz is “God zelf de mens vergoddelijkt.”¹⁴ Een dergelijke theologie staat natuurlijk erg dicht bij het Marxistische oogpunt. Sterker nog, Kurtz verwijst naar Marx als “een van de grootste humanistische denkers uit de geschiedenis.” Kurtz zegt dat Marx een humanist is “omdat hij theïstische godsdienst verwerpt en atheïsme verdedigt.”¹⁵ Brits bioloog en schrijver Julian Huxley zei: “Ik geloof niet in een persoonlijke God, in de zin waarop die term normaliter wordt gebruikt.” Hij zei verder: “Wat mij betreft komt er een enorm gevoel van geestelijke opluchting voort uit de afwijzing van het idee van God als een bovennatuurlijk wezen.”¹⁶

Amerikaans filosoof Harold H. Titus zegt dat het humanisme een “religie zonder God” is¹⁷. Hij voegt hieraan toe: “Humanistische naturalisten beschouwen het universum als 'zelfvoorzienend en ongeschapen'. Zij hebben alle opvattingen over het bovennatuurlijke en alle vormen van kosmische hulp achter zich gelaten.”¹⁸

Seculiere theologie – Conclusie
Wat betreft de seculiere theologie maakt het weinig uit of de eerste theologische vooronderstelling de onttroning van God was, of de vergoddelijking van de mens. De kern van hun theologie blijft anti-God. Dit is het hart en de ziel van het seculier humanisme: de mens die zichzelf de plaats van God toekent. Het is onfortuinlijk voor de humanist dat deze theologie hem berooft van elk besef van zin en betekenis. Zoals Ernest Nagel uitlegt, “kan het atheïsme geen hoop bieden op persoonlijke onsterfelijkheid, geen dreigement van goddelijke bestraffing, geen belofte van een eeuwige vergelding voor geleden onrechtvaardigheden, geen blauwdruk voor een zekere redding... een tragische kijk op het leven is daarom [een onloochenbaar]... ingrediënt in de atheïstische gedachte.”¹⁹

Misschien was het wel deze “tragische kijk op het leven” waardoor Antony Flew, een van de redacteuren van Free Inquiry, uiteindelijk van mening veranderde. Op 81-jarige leeftijd zei Dr. Flew vaarwel tegen zijn atheïsme en werd hij een theïst (hij beweerde een zekere vorm van Deïsme aan te hangen²⁰).

Richard Ostling beschrijft Flews geestelijke reis als volgt: “Een Brits professor in de filosofie die meer dan een halve eeuw lang een vooraanstaand voorvechter was van het atheïsme, is van gedachten veranderd. Hij gelooft nu in God, min of meer gebaseerd op wetenschappelijk bewijs, en hij geeft dit toe in een video. Op 81-jarige leeftijd, na jaren te hebben volgehouden dat het geloof een vergissing is, is Antony Flew tot de conclusie gekomen dat het universum geschapen moet zijn door een bepaalde intelligentie of Eerste Oorzaak.”²¹

Wat in dit geval belangrijk is, is dat Flew deze conclusie bereikte op basis van wetenschap en rede, niet op basis van openbaring of geschiedenis. Seculier humanisten blijven benadrukken dat wetenschap en rede een mens van een Christelijke kijk op de schepping zal afbrengen. Maar Dr. Flew heeft deze bewering nietig verklaard. Het blijkt juist zo te zijn dat biologie en wetenschap in het algemeen het bovennatuurlijke niet beperken tot een stoffig tijdperk in het verleden, zoals Dewey ooit beweerde.²²

Lees verder - Seculiere filosofie!