Christelijke ethiek

Christelijke ethiek – Inleiding
Ethiek is de studie van goed en kwaad, juist en onjuist, correct en verkeerd. De Bijbelse Christelijke ethiek is onlosmakelijk verbonden met de theologie, omdat ethiek geworteld is in het karakter van God. De taak van de Christelijke ethiek is daarom de bepaling wat wel of niet overeenstemt met Gods karakter. Francis Schaeffer legt uit waarom de Christelijke ethiek uniek is: "Een van de onderscheidende kenmerken van de Joods-christelijke God is dat niet alle dingen voor Hem eender zijn. Dat lijkt op het eerste gezicht wellicht nogal triviaal, maar het is in werkelijkheid een van de meest diepgaande dingen die we over de Joods-christelijke God kunnen zeggen. Hij bestaat; Hij heeft een karakter; en niet alle dingen zijn voor Hem eender. Sommige dingen komen overeen met Zijn karakter, terwijl andere strijdig zijn met Zijn karakter.”¹

Moslims geloven dat morele normen arbitrair zijn, een product van Gods verordeningen, die daarom kunnen veranderen wanneer God daartoe besluit. Marxisten en seculiere humanisten vertrouwen bijna uitsluitend op hun economische of naturalistische filosofie om hun ethiek vast te stellen. Postmodernisten beargumenteren dat een moraliteit gebaseerd is op gedeelde "gemeenschapswaarden" en kosmische humanisten nemen aan dat iedereen moreel handelt door een innerlijke waarheid te volgen die op een individuele basis bepaald wordt. Christenen daarentegen geloven dat morele normen afkomstig zijn van Gods natuur; Zijn aard of essentie. Als Christenen geloven wij niet in een vluchtig modeverschijnsel dat afhankelijk is van de steeds veranderende grillen van de samenleving; wij zijn toegewijd aan een specifieke morele orde die aan ons is geopenbaard middels een algemene en een bijzondere openbaring.

Wij weten dat Gods ethische orde de enige ware bron van moraliteit is en dat dit feitelijk ook de enige mogelijke moraliteit is: er kan geen andere moraliteit bestaan. "Het menselijke verstand," zo zei C.S. Lewis, "heeft niet meer vermogen om een nieuwe morele waarde uit te vinden dan om een nieuwe primaire kleur voor te stellen, of zelfs om een nieuwe zon en een nieuwe hemel voor die zon te scheppen."² Voor de Christen is de morele orde net zo werkelijk als de natuurlijke orde. Sommigen zouden zelfs beweren dat deze nog werkelijker is. De apostel Paulus zegt dat de natuurlijke orde tijdelijk is, maar dat de orde van de "onzichtbare dingen" eeuwig is (2 Korintiërs 4:18). Deze eeuwige morele orde is een weerspiegeling van het karakter en de aard van God Zelf.

Christelijke ethiek – Ons gemeenschappelijke morele erfgoed
De Christelijke ethiek is in zekere zin slechts een uitbreiding van een morele orde die in algemene zin aan iedereen is geopenbaard. Ondanks enkele meningsverschillen over de moraliteit van bepaalde handelingen maakt Calvin D. Linton de volgende opmerking over de consequente aard van de morele code in alle mensen overal ter wereld: "...er bestaat een basispatroon van overeenkomsten tussen [ethische gedragscodes]. Zaken als moord, liegen, overspel en lafheid worden bijvoorbeeld bijna altijd veroordeeld. Het universele karakter van het ethisch bewustzijn (het 'zouden moeten' in ons gedrag) en de overeenkomsten tussen de gedragscodes van de verscheidene culturen geven aan dat de hele mensheid een gemeenschappelijk moreel erfgoed deelt dat niet verklaard kan worden door het materialisme en het naturalisme.³

We zouden dit gemeenschappelijke morele erfgoed kunnen definiëren als een houding of een geweten, of alles daar tussenin, maar hoe we het ook definiëren, we zijn ons er altijd van bewust dat er bepaalde morele absolute waarden buiten onszelf bestaan. Volgens deze universele morele gedragscode vertrouwen we op een maatstaf die handelingen afmeet aan een absolute verzameling standaarden, wanneer we ergens een oordeel over uitspreken. Zonder een dergelijke standaard zou gerechtigheid onmogelijk zijn: zonder ethische absolute waarden zou moraliteit niet kunnen bestaan.

Christelijke ethiek – Een gemeenschappelijke morele standaard
Deze objectieve, absolute standaard komt duidelijk tot uitdrukking in de houding van de mensheid ten opzichte van moraliteit. Volgens een seculiere filosofie zouden we elke mogelijke moraliteit op een relatieve manier moeten behandelen, maar in de praktijk worden zelfs in een seculiere samenleving enkele abstracte waarden (zoals gerechtigheid, liefde en moed) heel consequent als moreel goed beschouwd. De seculiere samenleving walgt net zozeer van zaken als de Nazi holocaust, het Russische systeem van de Siberische goelags en kindermisbruik. We kunnen dit fenomeen niet verklaren, tenzij we het idee aanvaarden dat bepaalde waardeoordelen universeel van toepassing zijn en op de een of andere manier in de hele mensheid zijn ingebakken.

De Christelijke moraliteit is gebaseerd op de overtuiging dat een absolute morele waarde bestaat buiten ons eigen wezen, maar toch op de een of andere manier in ons eigen wezen is ingeprent. Het is een moraliteit die vanuit de aard van de Schepper door de aard van de geschapen dingen stroomt, en niet een moraliteit die door het menselijk verstand is samengesteld. Het is een onderdeel van Gods algemene openbaring. "Aan het hart van elke morele code," zegt Walter Lippman, "staat een beschrijving van de menselijke aard, een kaart van het universum en een versie van de geschiedenis. Op de menselijke aard (zo opgevat), in een universum (zo voorgesteld) en een geschiedenis (zo begrepen) zijn de regels van die code van toepassing.⁴

Dit morele licht is wat de apostel Johannes beschrijft als een licht dat is ontstoken in de harten van alle mannen en vrouwen: "Het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam" (Johannes 1:9). De apostel Paulus zegt hierover "dat wat de wet eist in hun hart geschreven staat; en hun geweten bevestigt dit..." (Romeinen 2:15).

Deze moraliteit is niet op een arbitraire manier door God aan ons opgelegd om het leven moeilijk te maken. God verzint niet op een grillige manier allerlei nieuwe normen en waarden. Nee, Gods eigen karakter is heilig en kan daarom geen boosaardigheid of morele onverschilligheid toestaan; dingen die de Bijbel "zonde" noemt. Daarom moeten wij in overeenstemming met Zijn morele orde handelen, als we God willen behagen en voorkomen dat zonden ons van Hem afscheiden. Christenen hebben zekerheid over deze waarheden over Gods aard en oordeel dankzij een bijzondere openbaring. Terwijl de algemene openbaring alle mensen op de hoogte heeft gesteld van het bestaan van een morele orde, geeft Zijn bijzondere openbaring - de Bijbel - ons specifieke details over deze orde. Wanneer we alles op een rijtje hebben gezet, kan de Christen op God en Zijn Woord vertrouwen voor een volledige uitleg van de morele orde.

Christelijke ethiek – Conclusie
De Christelijke ethiek, het Christelijke ethische systeem, is vergelijkbaar met alle andere systemen die ooit zijn voorgesteld, maar is tegelijkertijd heel anders. Elk ethisch systeem bevat een kern van waarheid die in de Christelijke gedragscode kan worden teruggevonden, maar geen enkel ander systeem kan beweren de hele waarheid te bevatten die als een absolute maatstaf door God aan de mens is aangereikt.

Als Christenen die de waarheid van Gods wet erkennen, moeten wij ons erop toeleggen om deze wet te gehoorzamen. Een dergelijke toewijding is tegenwoordig helaas erg zeldzaam geworden. "Wie houdt stand? Alleen de man wiens uiteindelijke standaard niet zijn eigen rede, principes, geweten, vrijheid of deugdzaamheid is, maar die bereid is om al deze dingen op te offeren wanneer hij geroepen wordt om gehoorzaam en verantwoordelijk, in geloof en in een uitsluitende trouw aan God, tot daden over te gaan; de verantwoordelijke man, die probeert om van zijn leven een antwoord te maken op de vraag en de roeping van God. Waar zijn deze verantwoordelijke mensen?”⁵

Dergelijke Christenen zijn de mensen die bereid zijn om Gods morele orde met hetzelfde respect te behandelen als Zijn natuurlijke orde; mensen die God met heel hun lichaam, ziel, geest, verstand en kracht liefhebben en anderen behandelen zoals zij zelf behandeld willen worden. Zij kunnen mensen zijn die in regeringsgebouwen werken, of mensen die tegen tirannie en slavernij strijden, of mensen in zendingswerk waar zij alles opgeven om het evangelie aan anderen te verkondigen. Maar meestal zijn het de heel gewone Christenen die buitengewone levens leiden en de wereld laten zien dat de waarheid van Christus de moeite waard is om te geloven en naar te leven (voor Bijbelse voorbeelden van ethisch verantwoordelijke mannen en vrouwen, zie Hebreeën 11:32-12:3.)

Leer meer!